อนุทินที่ 1

อนุทินที่ 1

คำสั่ง หลังจากนักเรียนได้ศึกษาบทเรียนนี้แล้ว จงตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1.  ท่านคิดว่าทำไมมนุษย์เราต้องมีกฎหมาย หากไม่มีจะเป็นอย่างไร

ตอบ เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคม ไม่สามารถอยู่ได้เพียงลำพังตลอดเวลา ต้องพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน และอยู่ด้วยกันหลายคน เป็นครอบครัว หมู่บ้าน และสังคมที่ใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ดังนั้นมนุษย์จึงจำเป็นต้องสร้างข้อตกลง หรือ บรรทัดฐานทางสังคม หรือ กฎหมาย เพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข และสงบ ไม่เกิดปัญหาตามมา

                หากไม่มีกฎหมาย คนจะยึดความคิดของตัวเองเป็นใหญ่ และจะกระทำสิ่งๆต่างโดยไม่รูว่าสิ่งใดถูกหรือสิ่งใดผิด ทำให้เกิดความวุ่นวาย ไม่สงบสุข

    2.   ท่านคิดว่าสังคมปัจจุบันจะอยู่ได้หรือไม่หากไม่มีกฎหมายและจะเป็นอย่างไร

ตอบ อยู่ไม่ได้ เพราะกฎหมายเป็นสิ่งที่สร้างขึ้นมาเพื่อเป็นข้อตกลงร่วมกันระหว่างคนในสังคม ให้ปฏิบัติตาม ส่งผลให้เกิดความมีระเบียบวินัยเกิดขึ้น ถ้าหากไม่มีกฎหมายจะทำให้สังคมเกิดความวุ่นวาย ทุกคนก็จะยึดความคิดของตัวเองเป็นใหญ่ ใครที่ไม่เห็นด้วย ก็จะคัดค้าน และเกิดเหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดความวุ่นวายต่างๆเกิดขึ้น และจะทำให้คนเกิดความเห็นแก่ตัวมากขึ้น

    3.   ท่านมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกฎหมายในประเด็นต่อไปนี้

ก.      ความหมาย

ตอบ กฎหมาย คือ คำสั่งหรือข้อบังคับที่เกิดจากรัฏฐาธิปไตย์ จากคณะบุคคลที่มีอำนาจสูงสุดของรัฐ เป็นข้อบังคับที่ใช้กับคนทุกคนที่อยู่ในรัฐหรือประเทศนั้นๆ จะต้องปฏิบัติตามและมีข้อบังคับที่มีการกำหนดบทลงโทษ

ข.      ลักษณะหรือองค์ประกอบของกฎหมาย

ตอบ  1. เป็นคำสั่งหรือข้อบังคับที่เกิดจากรัฎฐาธิปไตย์ที่องค์กรหรือคณะบุคคลที่มีอำนาจสูงสุด สามารถใช้อำนาจกำหนดกฎหมายได้

2. มีลักษณะเป็นคำสั่งข้อบังคับ อันมิใช่คำวิงวอน ประกาศหรือแถลงการณ์ ให้ถือเป็นแนวปฏิบัติมิใช่กฎหมาย สำหรับข้อบังคับที่เป็นกฎหมาย เช่น พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542  พระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ พ.ศ. 2545 พระราชกำหนดบริหารราชการฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 เป็นต้น

3. ใช้บังคับกับคนทุกคนในรัฐอย่างเสมอภาค เพื่อให้ทุกคนเกรงกลัวและถือปฏิบัติสังคมจะสงบสุขได้

4. มีสภาพบังคับ ซึ่งบุคคลจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายโดยเฉพาะการกระทาและการงดเว้นการกระทาตามกฎหมายนั้น ๆ กำหนด หากฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามฝ่าฝืนอาจถูกลงโทษหรือไม่ก็ไดh

ค.      ที่มาของกฎหมาย

ตอบ        1. บทบัญญัติแห่งกฎหมาย เป็นกฎหมายลักษณ์อักษร เช่น กฎหมายประมวลรัษฎากร ราชบัญญัติ พระราชกำหนด พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง เทศบัญญัติ ซึงกฎหมายดังกล่าว ผู้มีอำนาจแห่งรัฐหรือผู้ปกครองประเทศเป็นผู้ออกกฎหมาย

2. จารีตประเพณี เป็นแบบอย่างที่ประชาชนนิยมปฏิบัติตามกันมานาน หากนาไปบัญญัติเป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษรแล้วย่อมมีสภาพไปเป็นกฎหมาย

3. ศาสนา เป็นข้อห้ามและข้อปฏิบัติที่ดีของทุก ๆ ศาสนาสอนให้เป็นคนดี เช่น ห้ามลักทรัพย์ ห้ามผิดลูกเมีย ห้ามทาร้ายผู้อื่น กฎหมายจึงได้บัญญัติตามหลักศาสนาและมีการลงโทษ

4. คำพิพากษาของศาลหรือหลักบรรทัดฐานของคาพิพากษา ซึ่งคำพิพากษาของศาลชั้นสูงเป็นแนวทางที่ศาลชั้นต้นต้องนาไปถือปฏิบัติในการตัดสินคดีหลัง ๆ ซึ่งแนวทางเป็นเหตุผลแห่งความคิดของตนว่าทาไมจึงตัดสินคดีเช่นนี้ อาจนำไปสู่การแก้ไขกฎหมายในแนวความคิดนี้ได้ จะต้องตรงตามหลักความจริงมากที่สุด

5. ความเห็นของนักนิติศาสตร์ เป็นการแสดงความคิดเห็นของว่าสมควรที่จะออกกฎหมายอย่างนั้น สมควรหรือไม่ จึงทาให้นักนิติศาสตร์ อาจจะเป็นอาจารย์ผู้มีชื่อเสียงในกฎหมายได้แสดงความคิดเห็นว่ากฎหมายฉบับนั้นได้ ในประเด็นที่น่าสนใจเพื่อที่จะแก้ไขกฎหมายให้เกิดประโยชน์สูงสุดกับประชาชน

ง.       ประเภทของกฎหมาย

ตอบ ก. กฎหมายภายใน มีดังนี้

1.    กฎหมายที่เป็นลายลักษณ์อักษรและไม่เป็นลายลักษณ์อักษร

2.    กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางอาญา และกฎหมายที่มีสภาพบังคับทางแพ่ง

3.    กฎหมายสารบัญญัติ และกฎหมายวิธีสบัญญัติ

4.    กฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชน

ข. กฎหมายภายนอก มีดังนี้

1. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมือง

2. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล

3. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีอาญา

4. ท่านมีความคิดเห็นอย่างไร ว่า ทำไมทุกประเทศจำเป็นต้องมีกฎหมาย จงอธิบาย

ตอบ จากการที่แต่ละประเทศมีกฎหมายขึ้น เพราะแต่ละประเทศจะมีการดำรงชีวิตที่แตกต่างกัน ย่อมสร้างกฎหมายขึ้นเพื่อเป็นข้อตกลงในการดำเนินชีวิตตามกฎเกณฑ์ ไม่ให้เกิดความเดือดร้อน ในการกำหนดกฎหมายขึ้นในแต่ละประเทศจะไม่เหมือนกัน และมีบทลงโทษที่แตกต่างกัน เพื่อการอยร่วมกันอย่างมีความสุข

5. สภาพบังคับในทางกฎหมายท่านมีความเข้าใจอย่างไร จงอธิบาย

ตอบ กฎหมายที่บุคคลจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายโดยเฉพาะการกระทำและการงดเว้นการกระทำตามกฎหมายนั้น ๆ กำหนด หากฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามฝ่าฝืนอาจถูกลงโทษหรือไม่ก็ได้ เช่น ถูกปรับ จำคุก ประหารชีวิต เป็นต้น

6. สภาพบังคับกฎหมายในอาญาและทางแพ่ง มีความเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร

ตอบ       กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 18 วรรคแรก บัญญัติโทษทางอาญา เช่น การประหารชีวิต จาคุก กักขัง ปรับ หรือริบทรัพย์สิน สภาพบังคับทางอาญาจึงเป็นโทษอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่าง ใช้ลงโทษกับผู้กระทาผิดทางอาญา

                กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางแพ่ง ได้บัญญัติถึงสภาพบังคับลักษณะต่าง ๆ กันไว้สาหรับลงโทษผู้ที่ฝ่าฝืนหรือไม่กระทาตามที่กฎหมายบัญญัติไว้ เช่น การกำหนดให้เป็น โมฆะกรรมหรือโมฆียกรรม การบังคับให้ชาระหนี้ การให้ชดใช้ค่าเสียหาย หรือการที่กฎหมายบังคับให้ทาอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อความเป็นธรรม

                อนึ่งสาหรับสภาพบังคับทั้งทางอาญาและทางแพ่งควบคู่กันไปก็ได้ เช่น กฎหมายที่ดินพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค และพระราชบัญญัติการล้มละลาย อีกทั้งยังมีสภาพบังคับทางปกครองอีก ตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง

7. ระบบกฎหมายเป็นอย่างไร จงอธิบาย

ตอบ ระบบของกฎหมายบางตำราใช้ว่า สกุลกฎหมาย แบ่งเป็น 2 ระบบดังนี้

                1. ระบบซีวิลลอร์ (Civil Law System) หรือระบบลายลักษณ์อักษร ซึ่งมีลักษณะพิเศษกล่าวคือ เป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษรที่มีความสำคัญกว่าอย่างอื่น คำพิพากษาของศาลไม่ใช่ที่มาของกฎหมาย แต่เป็นบรรทัดฐานแบบอย่างของการตีความกฎหมายเท่านั้น

                2. ระบบคอมมอนลอว์ (Common Law System เป็นกระบวนการเข้าไปเสริมแต่งให้คอมมอนลอว์ เป็นการพัฒนามาจากกฎหมายที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร นำเอาจารีตประเพณีและคำพิพากษา ซึ่งเป็นบรรทัดฐานของศาลสมัยเก่ามาใช้

8. ประเภทของกฎหมายมีหลักการแบ่งอย่างไรบ้าง มีกี่ประเภท แต่ละประเภทประกอบด้วยอะไรบ้าง ยกตัวอย่างอธิบาย

ตอบ แบ่งโดยแหล่งกำเนิด อาจแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้

                ก. กฎหมายภายใน มีดังนี้

                                1. กฎหมายที่เป็นลายลักษณ์อักษรและไม่เป็นลายลักษณ์อักษร

                                2. กฎหมายที่มีสภาพบังคับทางอาญา และกฎหมายที่มีสภาพบังคับทางแพ่ง

                                3. กฎหมายสารบัญญัติ และกฎหมายวิธีสบัญญัติ 

                                4. กฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชน

                ข. กฎหมายภายนอก มีดังนี้

                                1. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมือง

                                2. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล

                                3. กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีอาญา

9. ท่านเข้าใจถึงคาว่าศักดิ์ของกฎหมายคืออะไร มีการแบ่งอย่างไร

ตอบ        ศักดิ์ของกฎหมาย คือ เป็นการจัดลำดับแห่งค่าบังคับของกฎหมายหรืออาจกล่าวได้ว่าอาศัยอำนาจขององค์กรที่ใช้อำนาจจากองค์กรที่แตกต่างกัน แบ่งได้ดังนี้

                1. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย

                2. พระราชบัญญัติและประมวลกฎหมาย

                3. พระราชกำหนด

                4. ประกาศพระบรมราชโองการให้ใช้บังคับ

                 5. พระราชกฤษฎีกา

                6. กฎกระทรวง

                7. ข้อบัญญัติจังหวัด

                8. เทศบัญญัติ

                9. ข้อบังคับองค์การบริหารส่วนตำบล

10. เหตุการณ์ เมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2555 มีเหตุการณ์ชุมนุมของประชาชน ณ ลานพระบรมรูปทรงม้า และประชาชนได้ประกาศว่าจะมีการประชุมอย่างสงบ แต่ปรากฏว่า รัฐบาลประกาศ

เป็นเขตพื้นที่ห้ามชุมนุม และขัดขว้างไม่ให้ประชาชนชุมนุมอย่างสงบ ลงมือทำร้ายร่างกายประชาชน ในฐานะท่านเรียนวิชานี้ท่านจะอธิบายบอกเหตุผลว่า รัฐบาลกระทาผิดหรือถูก

ตอบ  ผิด เพราะรัฐบาลไม่ได้ยึดในระบอบประชาธิปไตย ไม่ได้ให้ประชาชนเข้ามามีสิทธิในระบอบประชาธิปไตย และรัฐบาลยังกระทำผิดกฎหมายที่เกี่ยวกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตย คือ ทำร้ายร่างกายประชาชน

11. ท่านมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ คำว่า กฎหมายการศึกษาอย่างไร จงอธิบาย

ตอบ กฎหมายการศึกษาคือ บทบัญญัติตามรัฐธรรมนูญที่เกี่ยวข้องกับกฎหรือคำสั่งหรือข้อบังคับของรัฐทีเกี่ยวข้องกับการศึกษาที่สถาบันหน่วยงานผู้มีอำนาจ ได้ตราขึ้นและมีผลบังคับใช้ เพื่อนาไปใช้ในการปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้องเกิดประโยชน์สูงสุดต่อการศึกษาของชาติอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลต่อไป

12. ในฐานะที่นักศึกษาจะต้องเรียนวิชานี้ ถ้าเราไม่ศึกษากฎหมายการศึกษาท่านคิดว่า เมื่อท่านไป

ประกอบอาชีพครู จะมีผลกระทบต่อท่านอย่างไรบ้าง

ตอบ กฎหมายการศึกษาเป็นหัวใจสำคัญของการพัฒนาคน ถ้าไม่มีความรู้เกี่ยวกับกฎหมายการศึกษา จะทำให้เราไม่รู้กฎเกณฑ์ หรือข้อกำหนดที่ถูกต้องในการให้การศึกษาแก่เยาวชน และเมื่อกระทำผิดในทางที่ไม่ถูกต้องอาจถูกผู้ปกครองหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องฟ้องร้องได้